RU
KG
Жалпы суроолор
Жок, ВИЧ кол алышуу, кучакташуу, өбүшүү, идиш-аяктарды бөлүшүү, бассейнде же курт-кумурскалар чакканда жукпайт.
ВИЧ кан аркылуу, корголбогон жыныстык катнаш аркылуу, энеден балага кош бойлуу, төрөт же эмчек эмизүү учурунда, ошондой эле стерилденбеген шприцтерди жана аспаптарды колдонуу аркылуу жугат.
ВИЧ (адамдын иммундук жетишсиздигинин вирусу) – иммундук системага чабуул жасаган вирус. Дарыланбаса, СПИДге (келип алынган иммундук жетишсиздик синдрому) алып келиши мүмкүн, бул ВИЧ-инфекциясынын акыркы стадиясы, организм инфекцияларга каршы күрөшүү жөндөмүн жоготкондо.
Диагностика жана дарылоо
ВИЧти айыктырууга болбойт, бирок антиретровирустук терапия (АРТ) вирусту көзөмөлдөөгө жардам берип, анын көбөйүшүнө жана СПИДге айланып кетишине жол бербейт.
Заманбап ВИЧке тесттер өтө так (99% ашуун). Бирок, "терезе мезгилин" - инфекциядан кийинки убакытты эске алуу керек, ал кезде вирус кандан али аныктала элек.
ВИЧке тестирлөө СПИД борборлорунда, клиникаларда, жеке лабораторияларда жана бейөкмөт уюмдарда жүргүзүлүшү мүмкүн. Кээ бир жерлерде ал акысыз жана анонимдүү болот.
Алдын алуу жана коргоонуу
Учурда ВИЧке каршы вакцина жок, бирок бул багытта изилдөөлөр уланууда.
PrEP - бул инфекциянын жугуу коркунучун азайтуу үчүн ВИЧке кабылганга чейин кабыл алынган дары. PEP инфекцияга кабылгандан кийин 72 сааттын ичинде башталышы керек болгон шашылыш дарылоо.
Коргоонун негизги ыкмалары - презервативдерди колдонуу, дары-дармектерди колдонбоо, үзгүлтүксүз текшерүүдөн өтүү, ошондой эле экспозициянын алдын алуу (PrEP) жана экспозициядан кийинки профилактика (ПЭП).
Укуктар жана колдоо
ВИЧке чалдыккандар үчүн СПИД борборлорунан, коомдук уюмдардан, ишеним телефондорунан жана өз алдынча жардам көрсөтүү топторунан колдоо алса болот.
ВИЧ-позитивдүү адамдар медициналык жардам алууга, диагноздун купуялуулугуна, басмырлоодон коргоого жана ишке орношууда, билим берүү жана социалдык чөйрөдө бирдей укуктарга ээ.
Ооба, өз убагында дарылоо жана сергек жашоо образы менен ВИЧке чалдыккандар узак жана жигердүү өмүр сүрүп, иштеп, үй-бүлө куруп, дени сак балалуу боло алышат.